Wiosna to czas rozkwitu, nowej energii i radości życia. Jednocześnie dla wielu osób to również moment wystąpienia nieprzyjemnych objawów – kataru, kichania, łzawienia, a nawet swędzenia skóry. W końcu z zimowego snu budzi się wiele roślin, których pyłki wyzwalają reakcję alergiczną.
To powszechny problem: różne alergie, w tym te na pyłki, dotyczą nawet 40% Polaków [1]. Sprawdź, jaki jest kalendarz pylenia, czym objawiają się alergie sezonowe i jak radzić sobie z nieprzyjemnymi dolegliwościami!
- Wczesna wiosna – pylenie drzew
- Późna wiosna i lato – pylenie traw
- Lato i wczesna jesień – pylenie chwastów
- Jak chronić się przed alergenami sezonowymi? 11 wskazówek
- Nawyki żywieniowe wspierające walkę z alergiami sezonowymi
Kalendarz pylenia – kiedy pyli najbardziej?
Chociaż uczulać może tak naprawdę wszystko, istnieją rośliny znacznie częściej wywołujące reakcję alergiczną. Ich pyłki zawierają składnik, który silnie pobudza układ odpornościowy (antygen) – dlatego łatwo wywołują alergię [2].
Jak podkreśla laryngolog dr med. Piotr Rapiejko, chodzi dodatkowo o rośliny wiatropylne, powszechne w danej lokalizacji i wytwarzające duże ilości lekkiego pyłku [2].
Które rośliny uczulają w Polsce najczęściej i kiedy pylą najbardziej? Chociaż dokładne terminy mogą różnić się w zależności od pogody i Twojego miejsca zamieszkania (w Polsce różnice wynoszą nawet 2 tygodnie), istnieją pewne wzorce.
Poznaj najważniejsze, orientacyjne informacje według kalendarza pylenia opracowanego na podstawie danych Ośrodka Badania Alergenów Środowiskowych [3]. Zerknij na stronę alergen.info, jeśli chcesz poznać aktualne dane z podziałem na regiony.
Wczesna wiosna – pylenie drzew
Już w styczniu i na początku lutego obserwuje się niskie stężenie pyłków leszczyny i olszy. Wczesną wiosną alergicy muszą przygotować się jednak na wysoką ilość pyłków drzew:
- pylenie leszczyny: końcówka lutego, marzec,
- pylenie olszy: końcówka lutego, marzec,
- pylenie brzozy: kwiecień,
- pylenie topoli: końcówka marca, kwiecień,
- pylenie dębu: od połowy kwietnia do połowy maja.
Późna wiosna i lato – pylenie traw
Okres pylenia traw u wielu osób wiąże się z katarem, kichaniem czy nawet świądem skóry. W zależności od rejonu Polski intensywne pylenie tych roślin trwa od końcówki maja do początku sierpnia. Wcześniej i później (nawet do września) stężenie pyłków jest niskie.
Lato i wczesna jesień – pylenie chwastów
W okresie letnim uczulać mogą również pyłki chwastów. Wysokie stężenie pyłków z podziałem na gatunki:
- szczaw: końcówka maja, czerwiec, początek lipca,
- pokrzywa: końcówka maja, czerwiec, lipiec, sierpień,
- komosa: końcówka lipca, sierpień,
- bylica: lipiec, sierpień,
- ambrozja: końcówka sierpnia, wrzesień.
Objawy alergii sezonowych
Objawy alergii sezonowej potrafią być dokuczliwe – szczególnie gdy pogoda zachęca do aktywności na świeżym powietrzu. Symptomy często pojawiają się lub zaostrzają właśnie na zewnątrz, np. w trakcie spaceru, po bezpośrednim kontakcie z alergenem. Co może świadczyć o uczuleniu na pyłki?
Alergiczny nieżyt nosa
Pyłki mogą powodować przede wszystkim okresowy alergiczny nieżyt nosa – czyli tzw. katar sienny. W tym przypadku alergeny działają jakiś czas, tylko w momencie pylenia (zwykle do kilku tygodni w roku). Główne objawy nieżytu nosa w alergii sezonowej:
- wodnisty katar,
- kichanie,
- uczucie zatkanego nosa,
- swędzenie skóry nosa,
- zaczerwienienie nosa,
- świąd gardła.
Częstą konsekwencją jest również podrażnienie skóry nosa i ust – od chusteczek czy wodnistego kataru na wietrze. Alergicy mogą skarżyć się więc m.in. na spierzchnięte usta czy pękającą skórę wokół nosa.
Alergiczne zapalenie spojówek
Objawy alergii bardzo często dotyczą również oczu. Według badań nawet 90% osób z katarem i kichaniem ma także alergiczne zapalenie spojówek [4]. Oczy przy alergii na pyłki mogą:
- swędzieć,
- być zaczerwienione,
- łzawić,
- piec.
Objawy dotyczą głównie spojówek i powiek, które w przypadku silnej reakcji lub intensywnego narażenia na alergen mogą także puchnąć.
Chcesz wiedzieć więcej? Sprawdź artykuł: Alergiczne zapalenie spojówek – jak złagodzić objawy?
Pokrzywka i swędzenie skóry
Alergie wziewne, w tym sezonowe na pyłki, mogą w niektórych przypadkach dawać objawy skórne – takie jak pokrzywka. Uczulenie może wtedy objawiać się m.in. bąblami na ciele oraz pieczeniem i świądem skóry. Taki symptom często dotyczy osób ze współwystępującym atopowym zapaleniem skóry (AZS).
Pylenie roślin może zaostrzać również objawy właśnie tej choroby. Według ekspertów nawet 50–90% osób z AZS ma nadwrażliwość na alergeny wziewne, np. pyłki [5]. Sucha swędząca skóra, krostki, grudki, łuszczenie… To tylko niektóre z symptomów tej choroby.
Więcej o przyczynach i objawach AZS przeczytasz w artykule: Atopowe zapalenie skóry – fakty i mity o AZS.
Zaczerwienione powieki – przyczyny i objawy
Okolice oka są bardzo wrażliwe na działanie alergenów i występowanie stanów zapalnych. Dlaczego? To głównie z powodu cech skóry i błony śluzowej – ten obszar jest cienki, delikatny oraz mocno unerwiony i unaczyniony.
Zaczerwieniona powieka górna, swędzenie skóry, intensywne łzawienie czy nawet obrzęk to więc częsty problem przy alergii sezonowej na pyłki traw, drzew czy chwastów.
Dodatkowo krostki na powiece czy intensywny świąd skóry mogą wynikać zaostrzenia AZS. Typowe objawy choroby często uwidaczniają się właśnie w okolicy oczu.
Jeśli zmagasz się z problemem zaczerwienionych i swędzących powiek, sprawdź artykuł: Egzema powiek – pielęgnacja. Jaki krem na powieki wybrać?
Jak łagodzić podrażnienia skóry przy alergii?
Skórne objawy uczulenia – pokrzywka ze świądem – potrafią dać się we znaki. Jak łagodzić podrażnienia i czego unikać, by nie zaostrzać swoich dolegliwości?
- Używaj kremów lub balsamów dobranych do potrzeb Twojej skóry.
- Stosuj chłodne okłady, np. kompresy z zimnej wody.
- Myj się w letniej wodzie, zamiast gorącej.
- Nie pocieraj skóry mocno ręcznikiem, tylko delikatnie przykładaj do ciała.
- Przemywaj skórę solą fizjologiczną (np. gazikiem lub wacikiem).
- Unikaj intensywnego drapania skóry, by zmniejszyć ryzyko zakażenia.
- Uważaj na zapachowe kosmetyki, np. żele do mycia czy perfumy.
Pamiętaj również, żeby w razie potrzeby skonsultować się z lekarzem. Alergolog i dermatolog to specjaliści, którzy pomogą Ci zadbać o skórę – szczególnie jeśli swędzenie ciała nie pozwala Ci spać czy wykonywać codziennych czynności. Mogą przepisać Ci również leki donosowe lub doustne.
ALLERGIKA® – Hydrolotio Sensitive – balsam przeciwświądowy
Jeśli szukasz wsparcia dla swędzącej skóry, np. z powodu alergii, AZS lub wyprysku kontaktowego, wypróbuj przebadany klinicznie balsam przeciwświądowy ALLERGIKA® – Hydrolotio Sensitive. Łączy składniki aktywne, które działają nawilżająco, regenerująco i pielęgnująco.
Czym się wyróżnia? Znajdziesz w nim aż 2% polidokanolu – substancji, która łagodzi swędzenie, delikatnie znieczula i chłodzi, a także redukuje zaczerwienienia. Dzięki temu skóra się wycisza, co pomaga Ci zniwelować nieprzyjemne dolegliwości.
Jednocześnie balsam jest wolny od takich substancji jak barwniki, konserwanty, aromaty zapachowe czy parabeny, więc sprawdza się do pielęgnacji nawet bardzo wrażliwej skóry.
Jak chronić się przed alergenami sezonowymi? 11 wskazówek
Jeśli masz alergię sezonową, wcale nie musisz zamykać się w domu przez cały okres pylenia. Poznaj wskazówki, które pomogą Ci zmniejszyć narażenie na alergeny.
- Na bieżąco śledź stężenia pyłków w Twojej okolicy – wykorzystaj strony internetowe dla alergików lub specjalne aplikacje mobilne.
- Unikaj spacerów w okresie wzmożonego pylenia – najlepszy czas na aktywność na świeżym powietrzu to moment po deszczu, wieczór i chłodny bezwietrzny dzień.
- Po powrocie do domu umyj twarz – warto też od razu zmienić ubranie, by uniknąć wnoszenia alergenów do wnętrza.
- Nie otwieraj szeroko okien, również tych w samochodzie – wietrz krótko, najlepiej po deszczu lub wieczorem.
- Regularnie przepłukuj nos i oczy solą fizjologiczną – dzięki temu wypłuczesz alergeny i zmniejszysz objawy.
- Unikaj dymu tytoniowego – palenie, również bierne, może wzmagać reakcję alergiczną.
- Zamiast soczewek noś okulary – w okresie pylenia zrezygnuj ze szkieł kontaktowych.
- Na zewnątrz chroń oczy i twarz – możesz nosić okulary przeciwsłoneczne, maseczkę ochronną i czapkę z daszkiem.
- Rozważ zakup oczyszczacza z filtrem HEPA – może pomóc zredukować ilość alergenów w powietrzu.
- Dbaj o odpowiednią wilgotność powietrza – jeśli jest zbyt sucho, alergeny łatwiej się unoszą. Suche powietrze może również wzmagać objawy, takie jak kichanie czy katar.
- Nie susz ubrań i nie wietrz pościeli na zewnątrz – pyłki łatwo osadzają się na tkaninach.
Nawyki żywieniowe wspierające walkę z alergiami sezonowymi
W przypadku uczulenia układ odpornościowy nadmiernie reaguje na alergeny, np. pyłki drzew, traw czy chwastów. Możesz jednak wspierać organizm również od wewnątrz, odpowiednią dietą o charakterze wspomagającym. Okazuje się, że niektóre pokarmy mogą nasilać reakcję alergiczną, a inne – łagodzić stan zapalny i wzmacniać błony śluzowe. Co jeść, a czego unikać?
Włącz do swojej diety warzywa i owoce, szczególnie nieprzetworzone. Są bogate w witaminy i minerały, mają również właściwości antyoksydacyjne. Wybieraj węglowodany złożone (np. pieczywo pełnoziarniste, kasze), żywność z dużą ilością przeciwzapalnych kwasów omega-3 (np. tłuste ryby, orzechy, olej lniany, oliwę z oliwek) oraz kiszonki i produkty fermentowane (np. jogurt, kefir).
Unikaj natomiast alkoholu i żywności przetworzonej. Tłuszcze trans, konserwanty, barwniki oraz inne substancje mogą nasilać stan zapalny i objawy alergii.
Alergie krzyżowe – na co uważać przy wyborze produktów spożywczych?
Kiedy jedno przeciwciało reaguje z minimum dwoma alergenami, mowa alergii krzyżowej. Na czym takie uczulenie polega w praktyce? Osoba z alergią na konkretny pyłek może źle reagować również na coś innego, np. produkt spożywczy.
Przykłady? Ok. 15–20% osób z alergią na pyłek leszczyny wykazuje również reakcję na niektóre owoce oraz orzechy laskowe [6]. Alergia na pyłki traw często łączy się z alergią na pomidory, melona lub arbuza, a uczulenie na pyłek bylicy – m.in. z nadwrażliwością na seler [7].
W tym przypadku obserwuj swój organizm. Najlepiej zapisywać wnioski, co pomoże Ci ustalić dodatkowe źródło alergii.
Jak skutecznie walczyć z alergiami sezonowymi?
Unikaj spacerów w okresie wzmożonego pylenia, nie susz prania zewnątrz, dbaj o dietę przeciwzapalną, przepłukuj nos i oczy solą fizjologiczną… To tylko niektóre wskazówki, które pomogą Ci w walce z objawami alergii sezonowej.
A jeśli zmagasz się ze świądem, przesuszeniem czy podrażnieniem skóry – wypróbuj balsam przeciwświądowy ALLERGIKA® – Hydrolotio Sensitive. Dzięki wysokiemu stężeniu polidokanolu redukuje swędzenie ciała. Wspiera również regenerację i odbudowę bariery hydrolipidowej. To Twoje wsparcie w walce z nieprzyjemnymi dolegliwościami!
Źródła:
[1] https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57555,rozpowszechnienie-chorob-alergicznych-w-polsce
[2] http://alergen.info.pl/Alergeny/Alergeny_pylku_roslin
[3] http://www.alergen.info.pl/kalendarz_pylenia_roslin.php?
[4] https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobyspojowki/69492,alergiczne-zapalenie-spojowek
[5] https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory
[6] https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/62825,reakcje-krzyzowe-u-chorych-z-uczuleniem-na-alergeny-pylku-roslin
[7] http://alergia.org.pl/wp-content/uploads/2017/08/%C5%B9r%C3%B3d%C5%82a-alergen%C3%B3w-reaguj%C4%85cych-krzy%C5%BCowo-i-ich-znaczenie-kliniczne.pdf
https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/dieta-przeciwzapalna/
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/58880,pokrzywka-przyczyny-objawy-i-leczenie
https://przegladokulistyczny.pl/2024/06/17/__trashed-53
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59031,kontaktowe-zapalenie-skory-wyprysk-kontaktowy-przyczyny-objawy-i-leczenie
http://www.alergen.info.pl/
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/57681,alergeny-wziewne
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/61715,alergia-na-pylek-traw
https://alergia-astma-immunologia.pl/2016_21_1/AAI_01_2016_majkowska.pdf
https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/291/original/71-74.pdf?1473161105
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57548,alergia
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/57586,alergiczny-niezyt-nosa
https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.17.3.
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/57553,rozpowszechnienie-chorob-alergicznych-na-swiecie
https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/alergia-i-astma-nie-lekcewaz-objawow
https://wydawnictwomedyczne.pl/uploads/676/52e/67652e1865c40661629253.pdf
