Noc rządzi się swoimi prawami. W ciemności i ciszy Twoje ciało zaczyna funkcjonować inaczej – spada temperatura, zmienia się rytm hormonów, a system nerwowy przestawia się na tryb regeneracji. Często to właśnie wtedy pojawia się również nieprzyjemne uczucie, które utrudnia zasypianie: świąd. Swędzenie skóry na nogach, brzuchu, dłoniach czy w innych miejscach potrafi skutecznie uprzykrzać życie… Sprawdź, skąd bierze się ten problem i jak go złagodzić!

1. Czym jest świąd nocny i jak rozpoznać swędzenie skóry wieczorem?

• Świąd skóry – kiedy staje się problemem zdrowotnym?
• Swędząca skóra nocą – jak długo może trwać?

2. Świąd nocny – najczęstsze przyczyny swędzenia skóry przed snem

• Zaostrzenie chorób skórnych wieczorem i nocą
• Swędząca skóra w kontakcie z pościelą, piżamą i kurzem
• Nocny świąd skóry a stres i bezsenność

3. Dlaczego świąd skóry nasila się właśnie nocą?

• Swędzenie skóry a rytm dobowy i hormony

4. Kiedy świąd nocny może oznaczać chorobę ogólną lub coś innego

• Swędzenie skóry jako objaw chorób wątroby, nerek i tarczycy
• Świąd skóry po lekach – reakcje uboczne i alergiczne
• Swędząca skóra w nocy bez wysypki – co może ją powodować?

5. Jak złagodzić świąd nocny i swędzenie skóry przed snem?

• 11 domowych sposobów na świąd nocny i swędzącą skórę
• ALLERGIKA® – Hydrolotio Sensitive – wsparcie dla skóry swędzącej nocą
• Kiedy swędząca skóra wymaga konsultacji z dermatologiem?

6. Najczęstsze pytania o swędzącą skórę w nocy

• Czy klimatyzacja lub ogrzewanie mogą nasilać świąd skóry w nocy?
• Czy dieta ma wpływ na nasilenie swędzenia skóry wieczorem?
• Czy picie alkoholu lub kawy wieczorem może nasilać świąd nocny?
• Czy swędząca skóra może pojawiać się sezonowo – np. tylko zimą lub latem?
• Czy osoby z alergią kontaktową są bardziej narażone na nocne swędzenie skóry?

Czym jest świąd nocny i jak rozpoznać swędzenie skóry wieczorem?

Swędzenie skóry to niezwykle uciążliwe uczucie, które powoduje potrzebę drapania, pocierania czy uciskania konkretnego miejsca ciała, np. głowy, dłoni, stóp czy brzucha. Chociaż drapanie zwykle przynosi chwilową ulgę, w dłuższej perspektywie może prowadzić do stanów zapalnych skóry. 

Świąd nocny jest z kolei uczuciem swędzenia, które nasila się wieczorem i utrudnia spokojną regenerację. Może mieć charakter przewlekły lub pojawiać się okresowo. Jak rozpoznać ten problem? Główne możliwe objawy:

• pojawienie się lub nasilenie świądu po zmroku,
• swędzenie skóry bez wysypki lub ze zmianami skórnymi,
• uczucie mrowienia skóry,
• zadrapana skóra, przeczosy, drobne ranki od drapania,
• przesuszenie, łuszczenie skóry.

Wszystko zależy jednak od tego, jaka jest przyczyna nocnego swędzenia. Przykładowo u osób z atopowym zapaleniem skóry (AZS) świądowi towarzyszą zmiany skórne (grudki, pęcherzyki) oraz nadmierna suchość. To właśnie dlatego tak ważna jest uważna obserwacja swojego organizmu oraz objawów, z jakimi się zmagasz. 

Świąd skóry – kiedy staje się problemem zdrowotnym?

Jeśli świąd pojawia się co jakiś czas, np. z powodu ugryzień owadów czy jednorazowej reakcji alergicznej, raczej nie jest powodem do niepokoju (chyba że objawy uniemożliwiają normalne funkcjonowanie). Gdy swędzenie skóry staje się jednak przewlekłe, uporczywe, nawracające – zwłaszcza wieczorami lub w nocy – warto poszukać przyczyny.

Świąd nocny może być sygnałem ostrzegawczym, świadczącym o chorobach skóry (np. AZS, łuszczyca, pokrzywka), a także zaburzeniach ogólnoustrojowych (np. cukrzyca, choroby nerek czy wątroby). 

Swędząca skóra nocą – jak długo może trwać?

U części osób świąd jest krótkotrwały – pojawia się raz na jakiś czas, czasami trwa kilka-kilkanaście dni. Jeżeli jednak nieprzyjemne objawy utrzymują się powyżej 6 tygodni, mowa o świądzie przewlekłym [1]. Ma go nawet 17% dorosłych (a w przypadku seniorów ta liczba jest jeszcze wyższa) [2]. 

Świąd nocny – najczęstsze przyczyny swędzenia skóry przed snem

Skąd bierze się swędzenie skóry na nogach, brzuchu, dłoniach czy w innych miejscach – które nasila się wieczorem i utrudnia zasypianie? Przyczyn może być wiele: od łagodnych i przejściowych, po przewlekłe choroby wymagające leczenia. Które z nich są jednak najczęstsze? 

Zaostrzenie chorób skórnych wieczorem i nocą

Objawy wielu schorzeń dermatologicznych mają tendencję do nasilania się w nocy. Mogą to być przede wszystkim:

• atopowe zapalenie skóry, AZS – pod kolanami, na dłoniach, w zgięciach łokci oraz w wielu innych miejscach (lokalizacja zależy od przypadku) pojawiają się suche plamy z grudkami i pęcherzykami,
• grzybica – zakażenie dermatofitami często powoduje świąd stóp, może dotyczyć też m.in. pachwin czy skóry głowy,
• łuszczyca – specyficzne zmiany skórne (najpierw czerwony wykwit, później pokryty łuskami) najczęściej występują na kolanach, w zgięciach łokci, na plecach i głowie,
• świerzb – choroba pasożytnicza, niewielkie grudki i rumień pojawiają się głównie między palcami, na tułowiu czy w zgięciach łokci, kolan i pachwinach.

Przykład? Ponad połowa osób z AZS ma z powodu świądu zaburzenia snu aż 5–7 nocy w tygodniu [4].

Swędząca skóra w kontakcie z pościelą, piżamą i kurzem

Jeśli świąd pojawia się po położeniu się do łóżka, przy kontakcie z piżamą, pościelą lub materacem, warto przyjrzeć się swojej sypialni. Często to właśnie pozornie zwykłe czynniki wywołują lub pogłębiają swędzenie. 

• Alergia kontaktowa – barwniki czy pozostałości detergentów (np. proszku, płynu do płukania) mogą wywoływać reakcję skórną.
• Alergia na kurz i roztocza – materac, pościel, zasłony, dywany itp. to idealne środowisko dla zbierania kurzu, co może wywoływać objawy alergii na ciele. 
• Podrażnienie skóry – sztuczne tkaniny (np. poliester), zbyt wysoka temperatura w sypialni, zbyt gruba kołdra czy piżama mogą prowadzić do przegrzania i podrażnień.
• Niedostateczna higiena – zbyt rzadkie pranie pościeli czy piżamy może sprzyjać gromadzeniu się martwego naskórka, brudu i resztek kosmetyków oraz rozwojowi drobnoustrojów.

O czym jeszcze pamiętać? Swędząca skóra po kąpieli może być objawem przesuszenia lub alergii na skutek stosowania drażniących kosmetyków. Problem mogą stanowić także zbyt gorąca woda czy intensywne pocieranie (np. gąbką, ręcznikiem, peelingiem) – szczególnie w połączeniu z AZS lub nadwrażliwością skóry.

U niektórych osób skóra może swędzieć też z powodu alergii wiosną lub latem, gdy pylą drzewa, trawy i chwasty. Więcej informacji znajdziesz w artykule: Uporczywe swędzenie skóry wiosną? Sprawdź, czy to nie alergia sezonowa!

Nocny świąd skóry a stres i bezsenność

Za swędzenie rąk, nóg, brzucha oraz innych części ciała może odpowiadać też stres. To złożony mechanizm, w którym biorą udział różne układy (nerwowy, odpornościowy, hormonalny). 

Nadmierny i przewlekły stres działa wielotorowo, m.in. zwiększając podatność skóry na stany zapalne i zaburzając funkcjonowanie bariery ochronnej. W tym przypadku świąd często prowadzi do bezsenności i zmęczenia, co nasila stres – więc koło się zamyka. 

Chcesz wiedzieć więcej o wpływie emocji na skórę? Sprawdź artykuł: Wpływ stresu i przesilenia na skórę – zaostrzenie AZS, egzemy i pokrzywki wiosną. 

Dlaczego świąd skóry nasila się właśnie nocą?

Kontakt z alergenami czy substancjami drażniącymi, pocieranie o materiał pościeli czy piżamy, nadmierne pocenie… To główne przyczyny, dla których świąd skóry nasila się właśnie nocą, szczególnie jeśli zmagasz się z chorobą dermatologiczną. 

W ciemności i ciszy nie masz również aż tylu bodźców co za dnia – bardziej skupiasz się na sobie i odczuciach Twojego ciała. Czasami swędzenie skóry staje się więc tym, na czym intensywnie się skupiasz. 

Swędzenie skóry a rytm dobowy i hormony

Nieprzyjemne swędzenie skóry, które pojawia się wieczorem lub nasila po położeniu się do łóżka, to nie tylko kwestia środowiska, indywidualnych odczuć czy chorób skóry. Nie bez znaczenia pozostaje również naturalny rytm dobowy. W nocy organizm wytwarza mniej hormonów przeciwzapalnych, co może potęgować świąd. Produkuje również mniej sebum, co może sprzyjać przesuszeniu skóry. 

Kiedy świąd nocny może oznaczać chorobę ogólną lub coś innego

Badania wykazują, że 14–24% zgłaszających się do lekarza ze świądem uogólnionym ma schorzenie ogólnoustrojowe – co okazuje się po wykluczeniu przyczyn dermatologicznych [3]. Jakie, oprócz stresu i intensywnych emocji, mogą być inne przyczyny uporczywego swędzenia skóry?

Swędzenie skóry jako objaw chorób wątroby, nerek i tarczycy

Choroby ogólne najczęściej wywołują świąd ogólny, czyli całego ciała (a nie konkretnych partii). Zwykle nie objawiają się również wysypką czy egzemą. Wśród chorób, które mogą objawiać się uporczywym swędzeniem, lekarze wymieniają przede wszystkim:

• choroby wątroby, np. wirusowe zapalenie wątroby,
• choroby tarczycy, np. niedoczynność tarczycy,
• cukrzycę,
• choroby nerek, np. przewlekłą niewydolność nerek,
• choroby hematologiczne, np. niedobór żelaza,
• choroby neurologiczne, np. stwardnienie rozsiane.

Przykład? Ok. 5 na 10 pacjentów z przewlekłą chorobą nerek i nawet 8 na 10 pacjentów dializowanych zgłasza właśnie nieprzyjemne swędzenie [3].

Świąd skóry po lekach – reakcje uboczne i alergiczne

Swędzenie skóry może być również efektem stosowania konkretnych leków. Taka reakcja uboczna może wystąpić zarówno po pierwszej dawce, jak i po dłuższym czasie. Świąd mogą powodować m.in. statyny, leki obniżające ciśnienie, leki przeciwkrzepliwe, antybiotyki, kortykosteroidy czy leki psychotropowe [5]. 

Swędząca skóra w nocy bez wysypki – co może ją powodować?

Egzema na nogach, dłoniach, szyi czy w innych lokalizacjach oznacza najczęściej chorobę skórną lub alergię. Jeśli nie ma jednak wysypki czy innych zmian, warto przebadać się w kierunku chorób ogólnych (np. tarczycy, nerek, wątroby, cukrzycy) oraz sprawdzić możliwe skutki uboczne zażywanych leków.

Swędząca skóra w nocy bez wysypki może występować także w ciąży, co wiąże się z naciąganiem skóry i powstawaniem rozstępów. U ciężarnych w takim przypadku najczęściej występuje swędzenie skóry na brzuchu i piersiach. 

Za świąd bez zmian skórnych mogą odpowiadać również po prostu nadmierna suchość (kseroza) i uszkodzona bariera hydrolipidowa skóry. U osób starszych czasem występuje także idiopatyczny świąd starczy, czyli swędzenie bez żadnej uchwytnej przyczyny.

Jak złagodzić świąd nocny i swędzenie skóry przed snem?

Swędzenie skóry w nocy utrudnia zasypianie i często uniemożliwia regenerację organizmu. Nadmierne drapanie może powodować również stany zapalne skóry. Jak radzić sobie z tym nieprzyjemnym objawem?

11 domowych sposobów na świąd nocny i swędzącą skórę

1. Dbaj o codzienną pielęgnację, nakładaj balsam nawilżający (szczególnie wieczorem).
2. Postaw na łagodne kosmetyki i środki piorące, unikaj mocnych detergentów.
3. Unikaj sztucznych odświeżaczy powietrza i świec parafinowych.
4. Jeśli drapiesz się nieświadomie przez sen, wypróbuj spanie w rękawiczkach.
5. Nie drażnij dodatkowo skóry, np. gąbką czy peelingiem mechanicznym.
6. Regularnie wymieniaj pościel, pierz piżamę i ręczniki, wietrz sypialnię.
7. Zadbaj o komfort termiczny w trakcie snu (uważaj na przegrzanie).
8. Unikaj alkoholu i innych używek, szczególnie przed snem.
9. Stosuj techniki redukujące stres, w razie potrzeby skonsultuj się terapeutą.
10. Unikaj kąpieli w bardzo gorącej wodzie i długiego moczenia skóry.
11. Prowadź dzienniczek świądu z częstotliwością i nasileniem objawów.

ALLERGIKA® – Hydrolotio Sensitive – wsparcie dla skóry swędzącej nocą

Sucha i odwodniona skóra częściej swędzi, również w nocy. Jeśli zmagasz się więc z tym problemem, zadbaj o odpowiednie nawilżenie. Dla większego komfortu połącz je z intensywnym łagodzeniem swędzenia. Postaw na dermokosmetyk nawilżająco-łagodzący, który przebadano klinicznie – wolny od takich substancji jak konserwanty, parabeny czy barwniki. 

Balsam ALLERGIKA® – Hydrolotio Sensitive zawiera aż 10% gliceryny oraz 2% polidokanolu. Taka formuła skutecznie pomaga regenerować barierę ochronną skóry oraz redukować podrażnienia i zaczerwienienia. Polidokanol ma ponadto właściwości łagodzące swędzenie i delikatnie znieczulające. Balsam nawilżający jest przeznaczony również dla osób, które zmagają się z AZS, łuszczycą czy innymi chorobami skóry. 

Kiedy swędząca skóra wymaga konsultacji z dermatologiem?

Najlepiej udać się do dermatologa, jeśli:

• uporczywy świąd nie ustaje mimo nawilżania skóry,
• swędzenie skóry jest ogólne, bez wyraźnej przyczyny dermatologicznej,
• masz dodatkowe objawy, np. gorączkę, utratę masy ciała. 

Również leczenie AZS, łuszczycy czy innych chorób skórnych wymaga regularnych wizyt u dermatologa. Specjalista może przepisać Ci leki, które złagodzą takie objawy jak uporczywe swędzenie dłoni, stóp czy łokci. 

Najczęstsze pytania o swędzącą skórę w nocy

Chcesz wiedzieć jeszcze więcej na temat nocnego swędzenia skóry? Sprawdź odpowiedzi na często zadawane pytania.

Czy klimatyzacja lub ogrzewanie mogą nasilać świąd skóry w nocy?

Tak – zbyt suche, zimne lub gorące powietrze może nasilać nocne swędzenie skóry. Przesuszona skóra jest bardziej podatna na podrażnienia, zbyt wysoka temperatura może wywołać nadmierne pocenie, a nawiew może dodatkowo podrażnić. Cyrkulujące powietrze może wznosić również alergeny, szczególnie kurz i roztocza.

Czy dieta ma wpływ na nasilenie swędzenia skóry wieczorem?

Tak, dieta może mieć realny wpływ na nasilenie swędzenia skóry wieczorem i w nocy – zwłaszcza jeśli jest wrażliwa, sucha lub towarzyszą jej choroby dermatologiczne (np. AZS, łuszczyca, pokrzywka). Chodzi zarówno o alergeny pokarmowe, jak i możliwe działanie produktów prozapalnych (przetworzone, tłuste, z cukrem).

Czy picie alkoholu lub kawy wieczorem może nasilać świąd nocny?

Tak, zarówno alkohol, jak i kawa mogą mieć wpływ na nasilenie świądu nocnego. Działanie jest wielotorowe. Przede wszystkim jednak chodzi o rozszerzenie naczyń krwionośnych (alkohol) i pobudzenie układu nerwowego (kawa).

Czy swędząca skóra może pojawiać się sezonowo – np. tylko zimą lub latem?

U części osób nocne swędzenie skóry, egzema (szyi, dłoni czy innych części ciała) lub inne objawy pojawiają się sezonowo. Znaczenie mają takie czynniki jak alergeny, rutyna pielęgnacyjna, wilgotność powietrza, temperatura, klimatyzacja, ogrzewanie oraz noszenie konkretnych ubrań (np. ze sztucznych tkanin lub wełny).

Czy osoby z alergią kontaktową są bardziej narażone na nocne swędzenie skóry?

Alergia kontaktowa może powodować nocne swędzenie skóry – szczególnie gdy to właśnie przed snem masz kontakt z alergenem (np. kosmetykiem do mycia, płynem do płukania czy sztucznym włóknem w pościeli).

Nocą chcesz się wyspać, a nie uporczywie drapać – to zrozumiałe. Jeśli więc zmagasz się z nieprzyjemnym swędzeniem skóry, zadbaj o jej intensywną pielęgnację. Postaw na łagodny balsam nawilżający (np. z polidokanolem, który dodatkowo łagodzi świąd) i unikaj czynników drażniących. Nie bój się również wizyty u dermatologa, szczególnie gdy swędzenie długo się utrzymuje i towarzyszą mu też inne symptomy!

Źródła:

[1] www.mp.pl/pacjent/objawy/175312,swiad-skory-przyczyny-swiadu-leczenie-i-sposoby-lagodzenia-objawow
[2] www.mp.pl/medycynarodzinna/wytyczne/195659,swiad-objawem-choroby-ogolnoustrojowej
[3] www.mp.pl/medycynarodzinna/diagnostyka-kliniczna/objawy-kliniczne/122138,podejscie-diagnostyczne-do-swiadu
[4] www.zrozumiecazs.pl/azs
[5] www.podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/014/564/original/39-50.pdf?1481202016
www.ptca.pl/wp-content/uploads/2023/01/Redukowanie_widu_IFSI.pdf
www.mp.pl/pacjent/dermatologia/lista/65256,przyczyny-swiadu-skory
www.aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/08/ke2019.4-7.pdf
www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74363,luszczyca