Rybia łuska to uciążliwa choroba skóry, w której na skutek zaburzonego rogowacenia i łuszczenia pojawiają się charakterystyczne zmiany. Rybia łuska jest uwarunkowana genetycznie, a poszczególne jej odmiany różnią się m.in. momentem pojawienia się zmian i współistniejącymi objawami. Jak złagodzić rybią łuskę i zadbać o prawidłową pielęgnację skóry?

• Czym jest rybia łuska?
• Przyczyny rybiej łuski
• Objawy rybiej łuski
• Postacie rybiej łuski
• Jak leczyć rybią łuskę?
• Jak złagodzić rybią łuskę?
• Regeneracja skóry z rybią łuską

 

Czym jest rybia łuska?

Rybia łuska jest uwarunkowaną genetycznie dermatozą, polegającą na nadmiernym rogowaceniu naskórka. Zmiany skórne wyglądem przypominają łuski ryby, stąd właśnie nazwa choroby. Wyróżnia się kilka odmian rybiej łuski, różniących się m.in. sposobem dziedziczenia, okresem wystąpienia zmian i objawami klinicznymi.

 

Przyczyny rybiej łuski

Rybia łuska należy do genodermatoz, czyli genetycznie uwarunkowanych chorób skóry. Oznacza to, że choroba pojawia się na skutek nieprawidłowości w obrębie genów, które powodują odchylenia od stanu normalnego. Błędna informacja genetyczna, warunkująca rozwinięcie symptomów rybiej łuski, może być przekazywana z pokolenia na pokolenie. Zdarza się również, że wcześniej w danej rodzinie choroba nie występowała, a pojawia się u jej członka w wyniku mutacji w materiale genetycznym.

Do tej pory zidentyfikowano ponad 50 genów, których mutacje są związane z upośledzeniem funkcji bariery naskórkowej i wystąpieniem rybiej łuski. W zależności od tego, które fragmenty informacji genetycznej zawierają błędy, powstają różne warianty choroby, o odmiennym sposobie dziedziczenia, obrazie klinicznym czy wieku wystąpienia zmian.

Podobnie jak przy wielu innych dermatozach przebiegających z widocznymi zmianami skórnymi, pojawia się pytanie, czy rybia łuska jest zaraźliwa. Warto więc podkreślić, że nie można zarazić się tą chorobą. Rybia łuska należy do dermatoz uwarunkowanych genetycznie, co oznacza, że jej objawy występują, gdy geny danej osoby zawierają informację odmienną od normy, warunkującą wystąpienie choroby.

 

Objawy rybiej łuski

W zdrowej skórze komórki naskórka wędrują w górę przez jego kolejne warstwy, dojrzewając i stopniowo obumierając, by na końcu jako martwe niezauważalnie odpaść od skóry. Procesy te nazywane są rogowaceniem i złuszczaniem, a w wyniku nieprawidłowej informacje genetycznej u osób cierpiących na rybią łuskę są one zaburzone. Skutkuje to gromadzeniem się martwych komórek naskórka w postaci zmian, przypominających łuski ryby.

Łuski mogą mieć różną wielkość, grubość czy kolor. Bywają drobne, kilkumilimetrowe, ale także duże, o średnicy kilku centymetrów. Mogą przybierać kolor biały, żółty lub brązowy. Oprócz charakterystycznych zmian, rybiej łusce mogą towarzyszyć rumień skóry, świąd, łysienie czy pogrubienie skóry i paznokci.

 

Postacie rybiej łuski

Poszczególne warianty rybiej łuski różnią się m.in. lokalizacją zmian i współistniejącymi objawami, niekiedy wykraczającymi poza obszar skóry. Niektórym postaciom rybiej łuski towarzyszą np. zaćma, zanik mięśni, głuchota czy zniekształcenia twarzy. Do odmian choroby należą m.in. rybia łuska zwykła, jeżasta, arlekinowa i blaszkowata klasyczna.

Rybia łuska zwykła jest najpowszechniejszą postacią choroby. Jej objawy pojawiają się w pierwszym roku życia i często samoistnie ustępują przed osiągnięciem dorosłości. Zmiany skórne w tej odmianie zlokalizowane są na klatce piersiowej, brzuchu i plecach, dotyczą także kończyn. Nie obejmują natomiast zgięć łokciowych i kolanowych oraz fałdów skórnych. Rybiej łusce zwykłej może towarzyszyć atopowe zapalenie skóry (AZS) oraz rogowacenie mieszkowe.

 

Jak leczyć rybią łuskę?

Ze względu na genetyczne podłoże rybiej łuski nie jest możliwe usunięcie przyczyny choroby, a jej leczenie polega na łagodzeniu objawów. Zarówno w terapii ogólnej, jak i miejscowej, stosowane są retinoidy, czyli pochodne witaminy A. Retinoidy wpływają m.in. na powstawanie nowych komórek naskórka, ich wzrost, różnicowanie i przyleganie, regulując w ten sposób mechanizm rogowacenia. Zmniejszają także stan zapalny i działają przeciwłojotokowo.

W terapii miejscowej oprócz retinoidów wykorzystuje się preparaty zawierające substancje o działaniu zmiękczającym warstwę rogową naskórka, takie jak kwas salicylowy, mocznik i glikol propylenowy. Składniki te w odpowiednim stężeniu usuwają nadmiar martwych komórek naskórka i zmniejszają widoczność łusek. Niestety u najmłodszych pacjentów mogą być stosowane jedynie w ograniczony sposób.

W leczeniu rybiej łuski zalecane są także codzienne kąpiele w letniej wodzie, trwające nawet ponad 30 minut. Pozwalają na zachowanie higieny, pomagają w usuwaniu łusek i zmniejszaniu dyskomfortu. W pozbywaniu się nadmiaru martwych komórek naskórka pomocne będzie delikatne pocieranie z użyciem np. gąbki czy ściereczki. Z kolei soda oczyszczona lub sól kuchenna dodane do wody wzmocnią dobroczynne działanie kąpieli.

 

Jak złagodzić rybią łuskę?

Ważnym elementem pielęgnacji skóry dotkniętej rybią łuską jest jej regularne nawilżanie i natłuszczanie za pomocą emolientów. Zaleca się ich stosowanie w każdej odmianie rybiej łuski. Powinny być nakładane na skórę tak często jak to konieczne, przynajmniej dwa razy dziennie i najlepiej po kąpieli.   

ALLERGIKA® - Krem z olejem z wiesiołka 20% MED* dzięki wysokiej zawartości lipidów, dodatkowi gliceryny i formule wody w oleju (W/O) ma bardzo dobre właściwości nawilżające. Wzmacnia barierę ochronną skóry, ogranicza ucieczkę wody z naskórka i łagodzi swędzenie. Dzięki bogatemu w nienasycone kwasy tłuszczowe olejowi z wiesiołka ten wyrób medyczny zmniejsza łuszczenie skóry, odżywia i regeneruje skórę z rybią łuską.

Z kolei ALLERGIKA® - Krem do twarzy MED* zawiera ceramidy i skwalan, które aktywnie wzmacniają barierę naskórkową. Dzięki obecności pantenolu i bisabololu krem łagodzi podrażnianie, redukuje zaczerwienienie i swędzenie skóry. Starannie dobrane składniki sprawiają, że produkt długotrwale nawilża skórę i zapobiega jej łuszczeniu. Jest zalecany m.in. w pielęgnacji skóry alergicznej, dotkniętej łuszczycą czy rybią łuską.

 

Regeneracja skóry z rybią łuską

Rybia łuska to rzadka i uciążliwa choroba skóry, która objawia się nagromadzeniem na jej powierzchni martwych komórek naskórka w postaci łusek. Wyróżnia się kilka postaci choroby, charakteryzujących się odmienną lokalizacją i wyglądem zmian czy wiekiem ich wystąpienia. W leczeniu rybiej łuski stosuje się m.in. retinoidy i miejscowe preparaty keratolityczne. Istotną rolę w regeneracji skóry z rybią łuską pełni regularna pielęgnacja z użyciem kosmetyków nawilżających i natłuszczających.

 *ALLERGIKA®- Krem z olejem z wiesiołka 20% MED na egzemę
ALLERGIKA®- Krem do twarzy MED na egzemę twarzy

To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą

Podmiot prowadzący reklamę: Propharma Sp. z o.o. ul. Łopuszańska 36, 02-220 Warszawa
Producent: ALLERGIKA Pharma GmbH, 82515 Wolfratshausen Niemcy

Bibliografia:

• Urban, Janusz. "Selected problems of developmental age genodermatoses–ichthyosis congenital and hereditary." Nowa Medycyna.
• Mazereeuw‐Hautier, J., et al. "Management of congenital ichthyoses: European guidelines of care, part one." British Journal of Dermatology2 (2019): 272-281.
• Zaenglein, Andrea L., et al. "Consensus recommendations for the use of retinoids in ichthyosis and other disorders of cornification in children and adolescents." Pediatric Dermatology1 (2021): 164-180.
• Rybia łuska, dostęp 07.01.2022
• Rybia łuska: przyczyny, objawy i leczenie rzadkich chorób skóry, dostęp 08.01.2022
• Martini, Marie-Claude, et al. "Kosmetologia i farmakologia skóry". Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008.