Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą dermatozą, charakteryzującą się intensywnym świądem oraz zmianami skórnymi w typowych dla wieku miejscach. Standardem w farmakoterapii atopowego zapalenia skóry (AZS) są miejscowe glikokortykosteroidy, potocznie nazywane sterydami. Ze względu na możliwe działania niepożądane, terapia nimi budzi obawy u pacjentów. Jak działają i jakie są możliwości leczenia bez sterydów?

• Zmiany skórne w atopowym zapaleniu skóry (AZS)
• Stosowanie sterydów na skórę
• Jak działają sterydy?
• Sterydy na skórę – skutki uboczne
• Leczenie bez sterydów
• Krem na skórę bez sterydów
• Krem bez kortyzonu

 

Zmiany skórne w atopowym zapaleniu skóry (AZS)

W atopowym zapaleniu skóry (AZS), oprócz uciążliwego świądu, obserwuje się zmiany skórne, zlokalizowane m.in. w okolicach zgięciowych. Są one czerwone, suche, łuszczą się, intensywnie swędzą, a skóra jest objęta stanem zapalnym. Zmiany skórne są podatne na zakażenia bakteryjne, grzybicze i wirusowe. W przypadku długo utrzymujących się zmian skóra może w ich miejscu ulec pogrubieniu.

 

Stosowanie sterydów na skórę 

Ze względu na toczący się w skórze objętej zmianami atopowymi stan zapalny, pierwszą linią farmakoterapii atopowego zapalenia skóry (AZS) są miejscowe leki ograniczające rozwój zapalenia. Już od ponad 50 lat w tym celu stosuje się miejscowe glikokortykosteroidy, nazywane potocznie sterydami.

Sterydy to hormony produkowane naturalnie w ciele człowieka. Mają ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, a ze względu na swoje właściwości ich syntetycznie, wytwarzane odpowiedniki znalazły zastosowanie w leczeniu wielu chorób, w tym w terapii atopowego zapalenia skóry (AZS). 

Wśród sterydów stosowanych na skórę dostępne są preparaty o różnej sile działania, od najsłabszych, do których należy hydrokortyzon, nazywany także kortyzonem, po bardzo silne, jak propionian klobetazolu, stosowany w cięższych przypadkach. Mogą mieć postać maści, kremów, lotionów i roztworów, a rodzaj produktu dobiera się w zależności m.in. od lokalizacji i typu zmian oraz stopnia suchości skóry.

 

Jak działają sterydy?

Sposób działania miejscowych sterydów jest złożony. Preparaty te wpływają na liczne elementy układu immunologicznego, hamując stan zapalny i działając immunosupresyjnie. Ograniczają również uwalnianie mediatorów komórkowych, odpowiedzialnych m.in. za świąd skóry. Skutkuje to ograniczeniem nieprzyjemnych objawów atopowego zapalenia skóry (AZS) i cofaniem się zmian skórnych.

Efekt terapeutyczny zależny jest m.in. od sposobu i częstości aplikacji preparatu, budowy chemicznej leku, rodzaju preparatu, lokalizacji zmian czy wieku pacjenta.

 

Sterydy na skórę – skutki uboczne 

Sterydy stosowane na skórę mogą wywoływać efekty niepożądane, co szczególnie dotyczy pacjentów stosujących je przez długi czas, w dużej dawce, niezgodnie z zaleceniem lekarza. Do skutków ubocznych miejscowych sterydów należą m.in. ścieńczenie naskórka, zmniejszenie ilości kolagenu w skórze, trwałe rozszerzenie naczyń krwionośnych czy rozstępy. Oprócz tego obserwuje się zmniejszoną efektywność leku w miarę przedłużania czasu leczenia, zaostrzenie zmian skórnych po przerwaniu stosowania leku czy rozwój alergii kontaktowej na lek.

Z powodu możliwych działań niepożądanych pacjenci często wykazują niechęć do stosowania sterydów i nie przestrzegają zaleceń lekarskich. Warto jednak zauważyć, że skuteczność miejscowych glikokortykosteroidów w leczeniu atopowego zapalenia skóry (AZS) została udowodniona w licznych badaniach klinicznych, a w ostatnich latach przybyło preparatów jednocześnie skutecznych, jak i charakteryzujących się dobrym profilem bezpieczeństwa. Stosowanie sterydów zgodnie z zaleceniami lekarskimi pozwala na uzyskanie poprawy klinicznej przy ograniczonym ryzyku działań niepożądanych.

 

Leczenie bez sterydów 

Oprócz leczenia skóry kortyzonem czy innymi sterydami, w miejscowej terapii przeciwzapalnej atopowego zapalenia skóry (AZS) stosuje się inhibitory kalcyneuryny. Nie wywołują takich działań niepożądanych, jak sterydy, a najczęściej zgłaszanym skutkiem ubocznym jest pieczenie skóry po nałożeniu preparatu. W celu ograniczenia stanu zapalnego stosowane są również metody niefarmakologiczne, np. mokre opatrunki i fototerapia.

Niezwykle istotną formą leczenia bez sterydów w atopowym zapaleniu skóry (AZS) są emolienty. Pozwalają one na redukcję objawów klinicznych atopowego zapalenia skóry (AZS), wydłużają okresy remisji oraz zapobiegają zaostrzeniom AZS. Dzięki stosowaniu emolientów zmniejsza się także ilość stosowanych miejscowych sterydów.

Emolienty mogą być używane w profilaktyce atopowego zapalenia skóry (AZS). Ponadto, w odróżnieniu od niektórych leków, odpowiednio dobrane kremy czy balsamy mogą być stosowane również u najmłodszych pacjentów.

 

 

Krem na skórę bez sterydów 

Kremy na skórę bez kortyzonu czy innych glikokortykosteroidów powinny być stosowane zarówno w okresach nawrotu choroby, jak i w czasie remisji. Odpowiednio dobrane preparaty pozwalają na odbudowę bariery ochronnej skóry i przywracają jej prawidłowe działanie. Emolienty, obok miejscowych leków przeciwzapalnych, stanowią podstawę terapii atopowego zapalenia skóry (AZS).

Przykładem kremu bez kortyzonu rekomendowanego w leczeniu atopowego zapalenia skóry (AZS) jest ALLERGIKA® - Krem z olejem z wiesiołka 20% MED*. Zawiera aż 41 % lipidów, w tym bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe olej z wiesiołka, dzięki czemu wpływa na naprawę bariery naskórkowej i chroni przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak wiatr, mróz czy suche powietrze. Ten wyrób medyczny skutecznie i długotrwale nawilża skórę, delikatnie natłuszcza i redukuje swędzenie zmian skórnych. 

Z kolei na delikatną skórę wokół oczu, gdzie unika się stosowania sterydów na rzecz kremów bez kortyzonu, sprawdzi się ALLERGIKA® - Krem na powieki MED*. Jest zalecany m.in. w przypadku atopowego czy kontaktowego zapalenia skóry. Dzięki starannie opracowanemu składowi krem łagodzi zaczerwienienia, suchość i swędzenie skóry wokół oczu, a ze względu na brak substancji zapachowych czy konserwantów jest dobrze tolerowany przez skórę.

 

Krem bez kortyzonu 

Miejscowe stosowanie sterydów na skórę pozwala na ograniczenie stanu zapalnego, redukcję świądu i cofanie się zmian w atopowym zapaleniu skóry (AZS). Sterydy pełnią istotną rolę w farmakoterapii tej choroby, ale nie są wolne od działań niepożądanych, których ryzyko wzrasta przy długotrwałym i niewłaściwym stosowaniu.

Ważne miejsce w leczeniu bez sterydów atopowego zapaleniu skóry (AZS) zajmują balsamy i kremy bez kortyzonu. To właśnie one pozwalają na przywrócenie działania bariery naskórkowej, redukcję objawów i wydłużenie czasu remisji atopowego zapalenia skóry (AZS).

 *ALLERGIKA®- Krem z olejem z wiesiołka 20% MED na egzemę
ALLERGIKA®- Krem na powieki MED na egzemę powiek

To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą

Podmiot prowadzący reklamę: Propharma Sp. z o.o. ul. Łopuszańska 36, 02-220 Warszawa
Producent: ALLERGIKA Pharma GmbH, 82515 Wolfratshausen Niemcy

Bibliografia:

• Nowicki, Roman et al. "Atopic dermatitis. Interdisciplinary diagnostic and therapeutic recommendations of the Polish Dermatological Society, Polish Society of Allergology, Polish Pediatric Society and Polish Society of Family Medicine. Part I. Prophylaxis, topical treatment and phototherapy." Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny, vol. 106, no. 4, 2019, pp. 354-374. doi:10.5114/dr.2019.88253.
• Narbutt Joanna, Pawliczak Rafał, et al. "Atopowe zapalenie skóry”. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2019, wydanie I.
• Glikokortykosteroidy: hormony i leki - wskazania i działania niepożądane, dostęp 12.12.2021