Czerwone oczy, swędząca skóra powiek, łzawienie… Takie objawy mogą świadczyć o alergicznym zapaleniu spojówek. Problem może dotyczyć nawet 45% osób [1]. Skąd się bierze? To reakcja na kontakt z różnymi alergenami, np. pyłkami, roztoczami czy sierścią zwierząt. Sprawdź, jak radzić sobie alergią na powiekach i w jaki sposób złagodzić nieprzyjemne dolegliwości!

Tego dowiesz się z artykułu:

• Alergiczne zapalenie spojówek – co to jest?
• Jakie są objawy alergicznego zapalenia spojówek?
• Egzema powieki i wokół oczu – inne możliwe przyczyny
• Atopowe zapalenie skóry – zmiany na powiekach
• Atopowe zapalenie spojówek i rogówki
• Kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówki
• Domowe sposoby na alergiczne zapalenie spojówek
• Jak leczyć alergiczne zapalenie spojówek?

Alergiczne zapalenie spojówek – co to jest?

Alergiczne zapalenie spojówek to stan zapalny w oku, który co jakiś czas występuje niemal u połowy populacji [1]. Pojawia się jako efekt kontaktu z alergenem, jest więc reakcją uczuleniową. To IgE-zależna nadwrażliwość – co oznacza, że organizm zaczyna wytwarzać przeciwciała obronne IgE. 

• Ostre alergiczne zapalenie spojówek – nagła reakcja po krótkim kontakcie z alergenem (np. sierścią, kosmetykiem, lekiem, pyłkiem, detergentem), objawy zwykle utrzymują się dobę lub dwie.

• Okresowe alergiczne zapalenie spojówek – zwykle pojawia się po narażeniu na pyłki roślin, utrzymuje się okresowo w miesiącach pylenia konkretnych gatunków. 

• Przetrwałe alergiczne zapalenie spojówek – najczęściej dotyczy reakcji na te alergeny, na które uczulony jest wyeksponowany przez cały rok, np. roztocza, pleśń, sierść. Zwykle objawy są mniej dokuczliwe, ale stałe. Mogą nasilać się np. po narażeniu na dym papierosowy, smog, ciepłe powietrze czy inne czynniki drażniące.

• Zawodowe alergiczne zapalenie spojówek – dotyczy osób, które w pracy mają przewlekły kontakt z różnymi substancjami uczulającymi (np. metale, chemikalia, leki).

W jaki sposób skutecznie zadbać o powieki, jeśli dokucza Ci alergia, która uaktywnia się podczas pylenia? Przeczytaj artykuł: Pielęgnacja powiek w przypadku alergii na pyłki.

Jakie są objawy alergicznego zapalenia spojówek?

Nieprzyjemne dolegliwości związane z alergicznym zapaleniem spojówek zwykle dotykają obu oczu (chociaż nasilenie może się różnić, to jednak indywidualna kwestia). Najczęściej obserwuje się:

• świąd spojówek (błony śluzowej wewnątrz powiek),
• opuchnięcie spojówek,
• zaczerwienienie oczu, przekrwienie spojówek,
• opuchnięcie powiek,
• łzawienie oczu,
• uczucie zmęczonych oczu.

Wszystkie przypadki łączy ten pierwszy objaw – czyli swędzenie oczu. Co istotne, alergiczne zapalenie spojówek często występuje jednocześnie z okresowym lub przewlekłym alergicznym nieżytem nosa (NAA). Wtedy oprócz uczulenia na powiekach i spojówkach (a więc i czerwonych oczu, świądu czy łzawienia) występują też takie symptomy jak katar, kichanie, zatkany nos, kaszel czy swędzenie nosa i gardła. 

Co roku zmagasz się z reakcją uczuleniową np. na pyłki traw? Sprawdź artykuł: Wiosenna alergia – jak sobie z nią radzić?

A to jeszcze nie wszystko. Alergiczne zapalenie spojówek czasami objawia się również egzemą. To grupa objawów, które występują w postaci zmian skórnych. Wokół oczu (m.in. na powiekach) może pojawić się wyprysk powietrznopochodny. Jest rezultatem bezpośredniego działania alergenów takich jak pyłki, kurz czy substancje drażniące na skórę. Jak się objawia? Występują m.in. zaczerwienienie i swędzenie powieki, łuszcząca się skóra czy pęcherzyki.

Wszystko zależy jednak od fazy egzemy. Początek to najczęściej wyłącznie czerwona i swędząca skóra. Jeśli kontakt z alergenem czy substancją drażniącą szybko ustanie, takie objawy mogą minąć samoistnie. W przeciwnym razie zaczynają pojawiać się grudki, czasem z płynem surowiczym czy ropą. Na kolejnym etapie dochodzi do ich pęknięcia i łuszczenia się skóry.

Egzema powieki i wokół oczu – inne możliwe przyczyny

Swędząca i schodząca skóra z powiek oraz zaczerwienienie to dość powszechna grupa objawów. Skóra może w ten sposób reagować na różne substancje alergiczne czy drażniące, manifestować AZS lub zapalenie bakteryjne. Jakie mogą być przyczyny egzemy na powiece – m.in. łuszczenia powiek, świądu i grudek? Poznaj inne przyczyny tego typu problemów, które często różnicuje się z alergicznym zapaleniem spojówek.

Atopowe zapalenie skóry – zmiany na powiekach

Egzema na oku – przede wszystkim na powiekach – może być również objawem atopowego zapalenia skóry (AZS). Ta złożona i przewlekła choroba zapalna dotyczy nawet 8% dorosłych i 25% dzieci [2], a jej objawy w zależności od przypadku występują w takich miejscach jak powieki, zgięcia łokci, dłonie czy owłosiona skóra głowy.

Chorzy zmagają się z przesuszeniem i zmianami skórnymi, które przyjmują charakterystyczną postać. Mogą występować jako grudki, pęcherzyki czy pogrubienia. Łuszcząca się skóra na powiekach jest dodatkowo zaczerwieniona i swędząca. 

Jak wyleczyć atopowe zapalenie skóry? Leczenie polega przede wszystkim na odpowiedniej pielęgnacji emulsjami, które pomagają nawilżać, natłuszczać i regenerować barierę ochronną skóry. 

Atopowe zapalenie spojówek i rogówki 

Silny świąd oczu może wiązać się także z inną chorobą – atopowym zapaleniem spojówek i rogówki. To schorzenie, które może dotyczyć nawet 42% osób z AZS [3]. Oprócz swędzenia powiek i spojówek często objawia się przesuszeniem śluzówki, czerwonymi oczami (przekrwieniem) i wystąpieniem gęstej wydzieliny. 

Atopowe zapalenie spojówek i rogówki wymaga szybkiego leczenia, które umożliwia uniknięcie powikłań (m.in. uszkodzenia rogówki czy zaćmy). Osoby z AZS powinny więc regularnie odwiedzać gabinet okulisty, szczególnie w przypadku wystąpienia niepokojących objawów. 

Kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówki

Łuszcząca skóra na powiekach, swędzenie i zaczerwienienie powiek, grudki i pęcherzyki mogą również wystąpić w wyniku kontaktowego zapalenia skóry powiek i spojówki. Co to takiego? W przypadku tej nieprawidłowości skóra i błony śluzowe reagują objawami na kontakt z substancjami uczulającymi, drażniącymi czy chemicznymi.

Kontaktowe zapalenie skóry powiek i spojówki może mieć charakter:

• alergiczny (reakcja uczuleniowa na kosmetyki, detergenty, biżuterię itp.), 
• z podrażnienia (reakcja na substancję drażniącą, np. alkohol, nawóz),
• fotoalergiczny i fototoksyczny (reakcja pojawia się w momencie, gdy słońce zadziała na skórę po wcześniejszym kontakcie z konkretną substancją).

Objawy mogą ustąpić samoistnie, gdy skóra nie ma już kontaktu z alergenem lub czynnikiem drażniącym. Czasami zapalenie wymaga jednak leczenia, np. miejscowych glikokortykosteroidów.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat egzemy na oku i łagodzenia nieprzyjemnych objawów? Sprawdź artykuł: Egzema powiek – jak łagodzić swędzenie powiek?

Domowe sposoby na alergiczne zapalenie spojówek

Swędzące oczy, obrzęk powiek, łzawienie i inne objawy alergicznego zapalenia spojówek skutecznie obniżają jakość życia. To przykre dolegliwości, które nierzadko utrudniają codzienne funkcjonowanie, m.in. sen. Jak można sobie z nimi poradzić, by poczuć ulgę?

Pamiętaj, by w pierwszej kolejności skontaktować się z lekarzem. Na podstawie objawów i ewentualnych badań (np. testy skórne czy okulistyczne) postawi odpowiednie rozpoznanie. Może również przepisać dodatkowe leki. 

Co zrobić, żeby łagodzić objawy? Wśród najważniejszych zaleceń wymienia się:

• w miarę możliwości unikanie czynnika alergicznego (jeśli go znasz),
• rezygnację z soczewek kontaktowych,
• zakrywanie oczu okularami (również przeciwsłonecznymi),
• nakładanie chłodnych okładów na powieki,
• stosowanie nawilżających kropli do oczu – „sztucznych łez”,
• zadbanie o odpowiednią pielęgnację skóry powiek.

Więcej na temat dyskomfortu skóry powiek przeczytasz w artykule: Jak pielęgnować zaczerwienione powieki?

Sposoby łagodzenia objawów zależą też od rodzaju alergii. Przykładowo przy uczuleniu na pyłki najlepiej unikać otwierania okien w okresie wiosennym, a przy alergii na roztocza – usunąć z domu dywany, zasłony czy poduszki z pierza. Jeśli alergenem jest środek stosowany w miejscu pracy, warto zadbać również o ochronę, np. stosowanie odpowiedniej odzieży, rękawiczek i okularów.

Jak leczyć alergiczne zapalenie spojówek?

Leczenie alergicznego zapalenia spojówek zależy od takich czynników jak intensywność objawów, rodzaj alergenu czy wiek. Lekarz może przepisać miejscowe leki przeciwhistaminowe lub glikokortykosteroidowe. Są dostępne zwykle w formie kropli lub żelu, by ułatwić aplikację w okolicy oka. 

Skóra skłonna do alergii i egzemy, sucha, swędząca i podrażniona wymaga także szczególnej pielęgnacji. Natłuszczanie i nawilżanie okolicy oczu jest jednym z kluczowych zaleceń, które pomagają zredukować objawy alergiczne. 

Kosmetyki muszą być wolne od parabenów, substancji zapachowych oraz innych możliwie drażniących składników. Ich formuła powinna z kolei zawierać substancje dobrze tolerowane przez skórę wokół oczu – która przecież nawet bez żadnych objawów jest cienka i delikatna. Co wybrać?

Do pielęgnacji okolicy oka opracowano ALLERGIKA® - krem na powieki MED. Dzięki połączeniu składników aktywnych (gliceryna 10%, alantoina, bisabolol, witamina E) działa łagodząco na zaczerwienienia, nawilża suchą skórę i łagodzi uczucie świądu. Ma również właściwości odbudowujące barierę ochronną skóry i redukujące jej łuszczenie. Po konsultacji z lekarzem krem można też stosować razem z kortykosteroidami. 

Skuteczność kremu na powieki MED potwierdzono klinicznie [4]. W badaniach wykazano zmniejszenie objawów egzemy (m.in. suchość, łuszczenie, zaczerwienienie) o 50% po 1 tygodniu i o 75% po 3 tygodniach.

Alergiczne zapalenie spojówek to jedna z częstszych reakcji uczuleniowych na takie alergeny jak sierść zwierząt, pyłki roślin czy roztocza. Objawia się świądem oczu, a często też zaczerwienieniem, łzawieniem i obrzękiem. Do objawów mogą dołączyć również zmiany skórne na powiekach. Egzema, przesuszenie i swędzenie skóry bywają też symptomami innych problemów, m.in. atopowego zapalenia skóry czy kontaktowego zapalenia skóry i spojówek. 

U osób skłonnych do alergii i egzemy kluczowa jest szczególna pielęgnacja – taka skóra wymaga nawilżenia i odbudowy bariery hydrolipidowej.

 

Źródła:

[1] https://www.mp.pl/podrecznik/alergologia/chapter/B77.VIII.G.1.
[2] https://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.167.14.2.
[3] https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobyspojowki/73982,atopowe-zapalenie-spojowek-i-rogowki
[4] Maličkova, Szpital Uniwersytecki w Bratysławie, Słowacja, 2018, badanie skuteczności na grupie 22 ochotników, 3 tygodnie.
https://podyplomie.pl/wiedza/pediatria/1444,alergiczne-zapalenie-spojowek
https://podyplomie.pl/medycyna/37750,alergiczne-zapalenie-spojowek
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/57892,ostre-okresowe-i-przetrwale-alergiczne-zapalenie-spojowek
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/57586,alergiczny-niezyt-nosa
https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobyspojowki/69492,alergiczne-zapalenie-spojowek
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory
https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59031,kontaktowe-zapalenie-skory-wyprysk-kontaktowy-przyczyny-objawy-i-leczenie
https://www.przegladokulistyczny.pl/przewleke_zapalenie_spojwek
https://www.mp.pl/okulistyka/ekspert/216396,choroby-alergiczne-narzadu-wzroku-konsultacje-alergologiczne,1
http://www.radoslawspiewak.net/2012-30p.htm
https://www.mp.pl/okulistyka/okulistyka-dla-nieokulistow/artykuly/102998,alergiczne-choroby-narzadu-wzroku-czesc-1-klasyfikacja-i-epidemiologia
https://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.167.14.3.